Karşıyaka Neden 35.5 Diyor? Bir Sembolün Toplumsal Cinsiyet, Kimlik ve Adalet Yolculuğu
Bir sayı düşünün… Ne bir matematik problemi ne de sıradan bir plaka. Sadece “35.5”. İzmir’in Karşıyaka semtinde bu sayı öyle bir anlam taşıyor ki, rakam olmaktan çıkıp bir kimliğe, bir direnişe, hatta bir toplumsal mesajın taşıyıcısına dönüşüyor. Peki neden 35.5? Ve bu sayı nasıl oldu da hem futbol tribünlerinde hem sosyal hareketlerde bir simgeye dönüştü? Gelin, bu sorunun cevabını birlikte arayalım — hem kalbimizle hem de aklımızla.
35.5: Bir Plakadan Fazlası
Önce işin görünen yüzüyle başlayalım. Türkiye’de “35” İzmir’in plaka kodudur. Karşıyaka ise İzmir’in en özel, en özgün semtlerinden biridir. Ancak uzun yıllar boyunca Karşıyakalılar, kent içinde kendilerini yalnızca bir semt olarak değil, ayrı bir “kimlik” olarak tanımladılar. Bu nedenle “35”in ötesine geçip kendi sembollerini yaratmak istediler. İşte bu yüzden ortaya çıktı “35.5” ifadesi: İzmir’in parçası ama bir o kadar da kendine özgü bir kimlik… Yani tam anlamıyla bir “yarım adım öte.”
Bu sembol, sosyolojik açıdan “alt kimlik” inşasının güçlü bir örneğidir. Bir topluluk, ana aidiyetinden kopmadan kendi farklılığını vurgular. 35.5, hem “biz İzmir’iz” der, hem de “biz Karşıyakalıyız” diye haykırır.
Toplumsal Cinsiyet Merceğinden 35.5: Farklı Yaklaşımların Birleşimi
Toplumsal dinamiklere baktığımızda 35.5, yalnızca mekânsal bir sembol değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet rollerini de içinde barındırır. Kadınların bu sembole yaklaşımı genellikle empati odaklıdır: Onlar için 35.5, bir arada olmanın, birlikte var olmanın, dayanışmanın simgesidir. Bu sayı, “biz” duygusunu besler, topluluğun sosyal dokusunu güçlendirir. Kadın taraftar gruplarının ve sivil örgütlenmelerin 35.5’u sosyal projelerde, dayanışma etkinliklerinde kullanması da bunun göstergesidir.
Erkekler içinse 35.5 daha çok çözüm odaklı ve stratejik bir anlam taşır. Bu sayı, bir direniş ifadesidir; ana kültür içinde “farklı ve özel” bir konumda olmanın analitik bir ilanıdır. Bir tribünde 35.5 pankartı görmek, “Biz burada varız ve kendi yolumuzu çizeriz” demektir. Bu yaklaşım, maskülen bir kimlik anlatısını güçlendirirken aynı zamanda kolektif özsaygıyı da besler.
Çeşitlilik ve Kimlik: 35.5’un Kucaklayıcı Yüzü
Toplumsal çeşitlilik açısından bakıldığında, 35.5 bir dışlayıcılık değil; aksine, farklılıkların birleşimidir. Farklı yaş grupları, sosyal sınıflar, cinsiyet kimlikleri ve siyasi görüşlerden insanlar bu sembol altında ortak bir payda bulur. Çünkü 35.5 yalnızca “biz kimiz” sorusuna değil, “birlikte ne olabiliriz” sorusuna da cevap verir.
Çeşitliliği savunan modern sosyolojiye göre (Crenshaw, 1989), kimlikler tek katmanlı değildir; çoklu ve kesişen özelliklerden oluşur. 35.5 tam da bu yüzden önemlidir: Hem İzmirli olmayı hem Karşıyakalı olmayı, hem kadın dayanışmasını hem erkek stratejisini aynı potada eritir. Bir nevi “kesişimsellik” pratiğidir.
Sosyal Adalet Perspektifinden: 35.5 Bir Direniş Sembolü mü?
“35.5” yalnızca bir kimlik ilanı değil, aynı zamanda bir sosyal adalet çağrısıdır. Yıllar boyunca merkezî yapılar karşısında yerel kimliklerin görünmezleştiği, marjinalleştirildiği bir ortamda Karşıyaka, 35.5 ile “biz buradayız” diyerek varlık mücadelesi verir. Bu, coğrafi bir talep değil; görünürlük, temsil ve eşitlik talebidir.
Feminist teorilerden queer hareketlere, yerel kimlik mücadelelerinden tribün sosyolojisine kadar pek çok alanda bu tür semboller, “merkezin dışında kalanların” sesini yükseltir. Karşıyaka için 35.5, tam da bu bağlamda bir mikro direniştir: Küçük gibi görünür ama anlamı derindir.
Topluluğa Açık Sorular
Peki sizce bir semtin kimliğini sayılarla tanımlamak gerçekten bir özgürleşme midir? Yoksa bu, başka bir sınır çizmenin farklı bir biçimi mi?
Kadınların empatik yaklaşımıyla erkeklerin analitik yaklaşımı birleştiğinde, daha adil ve kapsayıcı bir kimlik yaratabilir miyiz?
Ve en önemlisi: 35.5 yalnızca Karşıyaka’nın simgesi mi, yoksa farklı olma cesaretinin evrensel sembolü mü?
Sonuç: 35.5 Bir Rakam Değil, Bir Hikâye
“Karşıyaka neden 35.5 diyor?” sorusunun yanıtı aslında çok basit: Çünkü bu sayı bir mahalleyi değil, bir ruhu anlatıyor. Birlikte olmanın, farklı olmaktan utanmamanın ve kendi kimliğini gururla sahiplenmenin hikâyesi bu. Toplumsal cinsiyet rollerinden sosyal adalet tartışmalarına kadar uzanan bu sembol, bize bir şeyi hatırlatıyor: Her kimliğin içinde başka kimliklere yer vardır. Ve bazen en büyük dönüşümler, bir rakamın ardına saklanır.