Kategori: Makaleler

Hızlı ve Öfkeli Bitti mi? Kültürlerin Çeşitliliği ve Topluluk Kimlikleri Üzerine Bir Antropolojik Bakış Film, kültürel kimlikleri şekillendiren, insanların toplumsal yapılarla nasıl etkileşimde bulunduğunu gösteren bir aynadır. Antropologlar için, sinema kültürün bir yansıması, toplulukların ritüelleri, sembolleri ve kimliklerini anlamak adına önemli bir araçtır. Ancak, bazen bir kültür fenomeni, zamanla yerini başka bir yapıya bırakabilir. Bu yazıda, “Hızlı ve Öfkeli” serisinin geleceği üzerine düşünürken, toplumsal yapıların, ritüellerin ve kimliklerin nasıl şekillendiğine dair bir antropolojik çözümleme yapacağız. Hızlı ve Öfkeli Serisi: Kültürün Simgeleri ve Topluluk Yapıları Seri, ilk olarak 2001 yılında sinemaseverlerle buluştuğunda, izleyicilere sadece bir aksiyon filmi sunmakla kalmamış, aynı zamanda…

Yapılandırmacı Kuram Nedir? Kendi Zihninin Mimarına Dönüşmek Bir grup arkadaşla kahve masasında oturuyoruz; konu “öğrenme”ye geliyor. Kimimiz “Hocayı iyi dinlemek yeter” diyor, kimimiz “Kendim denemeden olmuyor” diye itiraz ediyor. Benim aklımdan geçen şu: Öğrenme, bir şeyleri “almak” değil, bir anlamı “kurmak”. İşte yapılandırmacı kuram tam bu yüzden heyecan verici; çünkü hepimizi, pasif dinleyiciden aktif anlam mimarına terfi ettiriyor. Yapılandırmacı kuram, bilginin dışarıdan hazır paket olarak verilmediğini; bireyin önceki yaşantıları, sosyal etkileşimleri ve kültürel bağlamı ışığında bilgiyi aktif biçimde “inşa ettiğini” savunur. Bu yazıda köklerinden bugüne, oradan da yarının sınıflarına, atölyelerine ve dijital evrenlerine uzanacağız. Kökenlere Kısa Bir Yolculuk: Yapılandırmacı Düşüncenin…

Hibe Helâl Midir? Ekonomi Perspektifinden Bir İnceleme Ekonomi, sınırlı kaynakların nasıl verimli bir şekilde dağıtılacağına dair bir bilim dalıdır. Her seçim, bir fırsat maliyeti taşır ve her tercih, kaynakların başka bir alanda nasıl kullanılacağına dair önemli sonuçlar doğurur. Bu bağlamda, hibe kavramı, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde çeşitli ekonomik etkiler yaratabilir. Hibe, doğrudan bir kişi ya da kuruluşa herhangi bir karşılık beklemeden verilen maddi yardım olarak tanımlanabilir. Ancak, bu yardımın helâl olup olmadığı, hem ekonomik hem de dini perspektiflerden tartışmaya açıktır. Hibelerin Ekonomik Dinamikleri Ekonomistler, piyasa dinamiklerini anlama ve bireysel kararların toplumsal refah üzerindeki etkilerini değerlendirme konusunda derinlemesine çalışırlar.…

Bir Tatlının İzinde: Helvacı Ali Kimdir, Nerelidir? Bir antropolog olarak kültürlerin tat, ses ve hikâyeler aracılığıyla birbirine bağlanışını gözlemlemek, insanlığın en eski anlatı biçimlerinden birine tanıklık etmektir. Sofralar, yalnızca beslenme alanı değil; topluluk kimliklerinin, ritüellerin ve sembollerin sahnesidir. İşte tam da bu sahnede, bir isim öne çıkar: Helvacı Ali. Onun hikâyesi yalnızca bir esnafın ya da bir markanın öyküsü değildir; aynı zamanda Anadolu’nun toplumsal belleğinde yer etmiş bir dayanışma, emek ve tat geleneğinin ifadesidir. “Helvacı Ali kimdir, nerelidir?” sorusu, yüzeyde bir kimlik arayışı gibi görünür. Oysa derinlerde, bu soru bize kültürel sürekliliğin, ekonomik dönüşümün ve sembolik anlamların nasıl iç içe…

Kelimelerin Büyüsü ve “Hele Bir Elimi Eline Al”ın Edebi Yankısı Edebiyat, kelimelerin sıradanlıktan sıyrılıp insanın iç dünyasına dokunduğu yerdir. Her cümle, bir kalbin ritmini taşır; her sözcük, bir ruhun yankısını barındırır. “Hele bir elimi eline al” bu anlamda yalnızca bir cümle değil, bir duygunun, bir çağrının, hatta bir sığınma biçiminin ifadesidir. Bu sözün tınısı, aşkın kırılganlığını ve insanın dokunulmaya duyduğu kadim ihtiyacı dile getirir. “Hele Bir Elimi Eline Al” Ne Zaman Çıktı? Bu ifade, Serkan Kaya’nın seslendirdiği “Hele Bir Elimi Eline Al” adlı şarkı ile geniş kitlelere ulaştı. Şarkı, 2023 yılında müzikseverlerle buluştu ve kısa sürede duygusal derinliğiyle dikkat çekti.…

Güz Dönemi Hangi Yarıyıl? Türkiye’de ve Dünyada “Fall Semester”ın Anlamı “Güz dönemi hangi yarıyıl?” sorusu, özellikle üniversiteye yeni başlayanlar ve yatay-dikey geçiş yapan öğrenciler için sıkça gündeme gelir. Kısa yanıt: Türkiye’deki çoğu yükseköğretim kurumunda Güz dönemi 1. yarıyıl olarak kabul edilir. Ancak akademik takvimlerin tarihsel arka planı, uluslararası uygulamalar ve bazı istisnalar, bu basit cevabın etrafını zengin bir bağlamla örer. Aşağıda, hem tarihsel kökenleri hem de günümüzdeki akademik tartışmalarıyla konuyu bütünlüklü biçimde ele alıyoruz. Tarihsel Arka Plan: İki Dönemli Yapının Kökleri Avrupa’daki ortaçağ üniversiteleri (Bologna, Paris ve Oxford gibi), tarım toplumunun ritmine uyumlu bir akademik yıl düzeni oluşturdu. Hasat ve…

Osmanlı Devleti Devam Etseydi Padişah Kim Olurdu? Geleceğe Dair Bir Zihin Yolculuğu Bazı sorular vardır ki sadece tarih kitaplarının değil, hayal gücünün de kapılarını aralar. “Osmanlı Devleti devam etseydi padişah kim olurdu?” sorusu da tam olarak böyle bir soru. Bu yazıda amacım sadece tarihî bir tahmin yapmak değil; geleceğin olası Osmanlı’sını, onun yönetim anlayışını, toplum üzerindeki etkilerini ve modern dünyanın bu gelenekle nasıl harmanlanabileceğini tartışmak. Çünkü bazı sorular sadece geçmişe dönük değildir — geleceği de şekillendirir. — Geleceğin Osmanlısı: Gelenekle Teknolojinin Kesiştiği Nokta Eğer Osmanlı Devleti bugüne kadar varlığını sürdürseydi, karşımıza çıkan tablo bambaşka olurdu. Artık taht sadece kan bağıyla…

Toplumsal Yapılar ve Güvencenin Görünmeyen Yüzü: Bir Sosyolojik Yaklaşım Bir sosyolog olarak, beni en çok düşündüren şey, bireylerin kendi yaşamlarında kurdukları düzenlerin, aslında toplumun görünmez kurallarıyla ne kadar iç içe geçtiğidir. İnsan, yalnızca bireysel kararlar alan bir varlık değildir; o kararların her biri, ait olduğu kültürün, cinsiyet rollerinin, ekonomik düzenin ve normların sessiz bir yankısıdır. Güvence bedeli dediğimiz kavram da bu sessiz yankının modern bir biçimidir. Kira sözleşmelerinden özel okul kayıtlarına, dijital üyeliklerden toplu taşımaya kadar her yerde bir tür güvence bedeli öderiz. Fakat asıl soru şu: Güvence bedeli iade ediliyor mu? Yani toplum, bizden aldığı “güveni” gerçekten geri verir…

Kırılgan Ekonomi Ne Demek? Adalet, Cinsiyet ve Dayanışma Perspektifinden Bir Bakış Bir toplumun ekonomisi sadece rakamlardan, büyüme oranlarından ya da borsa endekslerinden ibaret değildir. O ekonomiyi ayakta tutan şey, insanların yaşamları, emeği, fırsatlara erişimi ve birbirine bağlılık duygusudur. Ancak bazen bu sistem, küçük bir sarsıntıyla bile çatırdayacak kadar hassas hâle gelir. İşte buna kırılgan ekonomi deriz. Bugün seni, bu kavramın soğuk istatistiklerin ötesindeki, insan yüzüne bakan tarafını birlikte keşfetmeye davet ediyorum. Kırılgan Ekonomi Nedir? Sadece Zayıf Değil, Eşitsizdir Kırılgan ekonomi, dış veya iç şoklara karşı dirençsiz olan, küçük bir krizle bile üretimden istihdama, gelir dağılımından toplumsal refaha kadar her alanda…

Cüneyt Arkın Hangi Takımı Tutuyor? Tarihin, Tutkunun ve Kimliğin İzinde Bir Yolculuk Bir tarihçi olarak geçmişe baktığımda, insanların yalnızca olayları değil, aidiyetlerini de zamanın derinliklerine işlediğini görürüm. Futbol da bu aidiyetlerden biridir; sadece bir oyun değil, bir kimlik inşası biçimidir. Sinemanın unutulmaz kahramanı Cüneyt Arkın’ın hangi takımı tuttuğu sorusu, aslında sadece bir merak meselesi değildir. Bu soru, Türkiye’nin kültürel dönüşümünün, toplumsal kimlik arayışının ve kolektif duygularının da bir yansımasıdır. Bir Dönemin Çocuğu: Cumhuriyet Kuşağı ve Kolektif Ruh Cüneyt Arkın, 1937 yılında Eskişehir’de doğdu. Bu, Türkiye Cumhuriyeti’nin henüz genç, idealist ve dönüşüm arayışındaki yıllarıydı. O kuşak; köy enstitülerinin, halk evlerinin, dayanışma…